Bomlu Vinç Periyodik Kontrolü



KAPSAM
Bu talimat Kaldırma İletme Ekipmanları başlığı altında incelenen aşağıda verilen cinsler dahil olmak üzere Bomlu Vinçlerin periyodik kontrollerini kapsamaktadır.
• Döner Kollu Vinçler
• Kollu Vinçler
• Dikme Kollu Vinçler
• Bomlu Kaideli Vinçler
• Bomlu Portal Vinçler
• Portal ve Ayaklı Vinçler

REFERANSLAR
• İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
• TS 10116: Vinçler (Krenler)- Deney ve Muayene Yöntemleri
• TS ISO 9927-1: Vinçler- Muayeneler-Bölüm 1: Genel
• TS EN 14985 Vinçler (Kren)- Döner Kollu Vinç
• ASME B.30.17 Cranes and Monorail (With Underhung Trolley or Bridge)
• ASME B30.4 Portal and Pedestal Cranes
• ASME B30.6 Derricks.
• TS ISO 8566-1 Vinçler – Kabinler- Bölüm 1: Genel
• TS EN 13557+A2 Vinçler- Kumandalar ve Kumanda Yerleri

İLGİLİ DOKÜMANLAR
• PR.11 Periyodik Kontrol Prosedürü
• TL.03 İş Sağlığı ve Güvenliği Talimatı

İLGİLİ EKİPMANLAR/ CİHAZLAR
Kumpas, Metre

PERİYODİK KONTROL ve MUAYENE
Periyodik Kontrol ve Muayene Periyodu
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereği kaldırma iletme makinalarının periyodik kontrol aralıkları standartlar ile belirlenmemiş ise, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde; imalatçı tarafından da belirlenmemiş ise bulunduğu işyeri ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk değerlendirmesi sonuçlarına göre belirlenecek aralıklarda yapılır.
Ayrıca, çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce kontrollerin yapılması gereklidir. Periyodik kontrol ve muayene, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereği, asgari yılda bir (1) defa yapılacaktır.

PERİYODİK KONTROL VE MUAYENE ÖNCESİ ALINACAK TEDBİRLER

Aşağıda belirtilen tedbirler alınır:
• Muayene personeli, TL.03 İş Sağlığı ve Güvenliği Talimatı doğrultusunda faaliyetlerini gerçekleştirir.
• Muayene personeli, gerekli kişisel koruyucu ekipmanları (iş elbisesi, çelik burun ayakkabı, eldiven, baret, gözlük, emniyet kemeri vb.) kullanır.
• Muayeneye başlamadan önce, muayene yapılan alanı dış ortamdan izole etmek için, barikatlar/güvenlik bantları veya bu alana girişi engelleyecek düzenlemeler yapılır.
• Muayenelerin gerçekleştirilmesi öncesinde, muayeneye katılacak tüm kişilere ön bilgilendirmeler yapılır.
• Muayene öncesinde, kullanılacak tüm ekipmanlar/cihazlar kontrol edilir, doğru bir şekilde çalıştıklarının teyidi yapılır.
• Sadece yetkili personelin muayene alanına girişine izin verilir.

Aşağıda verilenler dikkate alınır:
• Vinç beyan kapasitesinin en az 1,1 katı (dinamik yük testine yönelik) ve en az 1,25 katı (statik yük testine yönelik) kadar test yükü ile uygun bağlama elemanları hazırlanmalıdır.
• Muayene personeline refakat edecek yetkili (Vinç Operatörü vb.) personel hazır bulundurulmalıdır.
• Muayenesi yapılacak tüm vinçlerin, teknik bilgilerini içeren dosyaların (varsa sicil defteri) ve önceki kontrol raporlarının muayene sırasında hazır bulundurulması gerekmektedir.
• Muayenesi yapılacak vinçlerin, gerekli bakım ve kontrolleri yapılmış olmalıdır.

ÖNEMLİ NOTLAR
Yukarıda belirtilen hazırlıkların muayene öncesinden yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde zaman ve işgücü kaybı söz konusu olacaktır. Zamanında yapılmayan hazırlıklardan dolayı muayene yapılmayıp başka bir güne ertelenecek olursa ilave olarak ücret talep edilecektir.

TANIMLAR
Nominal Kapasite: Vinç üreticisi veya montajcısı tarafından belirlenmiş olan ve ekipman üzerinde gösterilen kapasitedir.
Beyan Kapasitesi: İşyeri yetkilisi tarafından Nominal Kapasite’nin üzerinde olmamak üzere bildirilen işyerinde kullanılan en büyük ağırlığa uygun kapasitedir.
Bomlu Vinç: Kollu vinçler, döner kollu vinçler, dikme kollu vinçler ve bomlu kaideli vinçler, duvara monteli bomlu vinçler gibi uzatma kolu bulunan vinçleri kapsamaktadır.
Döner Kollu Vinç: Kalıcı kurulum için işletilmek üzere tasarlanmış, sabit pozisyonda veya yatay raylar üzerinde serbest hareket etmek üzere monte edilen, dikey bir eksen etrafında dönen bir kolu olan güç kaynaklı kren. (TS EN 14985 Md. 3.3)
Kollu Vinç: Genellikle bir duvar veya yapı kolonuna monte edilmiş olan, (konsollu veya bağlama rotlarıyla desteklenmiş) yatay olarak hareketli olan ve bir taşıyıcı şaryo veya kaldırıcıyı taşıyan bomu olan sabit bir vinçtir. (ASME B30.17 Md. 17-0.2)
Bomlu Kaideli Vinç: (4-0.2.1’e göre tanım) Bir kaide üzerine monte edilmiş, bir makina grubu ve bomu taşıyan dönen bir üst yapıdan oluşan bir vinç türü.
Portal ve Ayaklı Vinçler: Sabit veya hareketli bir tabana monte edilebilen, çalışma yarıçapını bir bom kaldırma-indirme mekanizmasıyla veya yatay bir bom üzerinde hareket eden bir havai hat arabasıyla ayarlayan ve bunun herhangi bir çeşidini oluşturan, elektrikli motor veya içten yanmalı motorla çalışan vinçler. (ASME B30.4 Portal and Pedestal Cranes” standardı 4-0.1 maddesi referans alınmıştır.)
Bomlu Portal Vinçler: (4-0.2.1’e göre tanım) Bir gantry yapısı üzerine monte edilmiş, bir makina grubu ve bomu taşıyan dönen bir üst yapıdan olan, genellikle vincin altından trafiğin geçmesi için gantri kolonlar veya bacaklar arasında bir portal açıklık bulunan bir vinç türü.
Dikme Kollu Vinçler: Derrik vinçler bu kapsamda değerlendirilmiştir. (6-0.2.1’e göre Derrik vinçlerin tanım) Bir kaldırma mekanizması ve çalışma halatlarını kullanmak için uç bölümünden, bomlu veya bomsuz olarak, gergi halatı veya askılarla tutulan bir dikme veya eşdeğer bir bileşenden oluşan bir ekipmandır.
Şekil 1: Bomlu Vinç Örnekleri
Duvar destekli kollu vinç (ASME B30.17 Fig.17-0.2-6)
1-Operatör Kabini 4- Dizel Jeneratör
2-Makina Odası 5,6-Yürüyüş mekanizması
3- Dönüş Mekanizması
Döner Kollu Vinç (TS EN 14985 Annex D, Fig. D.1)
Bomlu Kaideli Vinç (ASME B30.4-2015)
Bomlu Portal Vinç (ASME B30.4-2015)
Talep Edilen Periyot: Üretici dökümanları, işyeri risk analizi veya müşteri talebinde belirtilen süreye göre yazılacaktır. Rapor yazılırken, belirtilen kaynaklardan en düşük süre belirlemiş olan göz önüne alınacak ve belirlenecek süre azami 1 yıl olacaktır.
TS 9927-1 Md. 5.1. Muayene Aralıkları. Vinçler, çalışma süresi, işletme ve fabrika şartlarına bağlı olarak, tecrübeli bir teknisyen (Madde 5.2.1) veya bir uzman mühendis (Madde 5.2.2) tarafından, gerektiği şekilde ve gerektiği zamanda muayene edilmelidir. Ancak, düzenli muayene yılda en az bir kere yapılmalıdır.
Kontrol Nedeni: Kurulum, Periyodik Kontrol, Takip veya Diğer (kaza, doğal olay, uzun süre kullanılmama) şıklarından birisi kontrol nedeni olarak belirtilir.
Kurulum: Vincin kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde yapılması gereken kontroldür. (İEKSGŞY Md.7- (1)- a))
Periyodik Kontrol: İEKSGŞY yönetmeliğinde belirtilen ve en geç 12 ayda bir kez gerçekleştirilen kontroldür.
Takip: Periyodik Kontrol’de vincin çalışması konusunda tehlike oluşturduğu belirtildiğinden dolayı firmanın talebiyle düzeltmelerin gözlenmesi için yapılan kontroldür. (İEKSGŞY Ek-III Md.1.9)
Diğer: Çalışma şeklinde değişiklik, kaza, doğal olay veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra yapılan kontroldür.
Beyan Kapasitesi: Vincin işletmede kaldırmakta kullanıldığı en ağır yük (nominal kapasiteyi geçmemek üzere) yazılacaktır. Bu kapasite işletme yöneticilerinin beyanına göre belirlenir.
İEKSGŞY Ek-IV Md. 2.2. Tablo Dipnot (3): Kapasitesinin altında kullanılacak kaldırma araçlarında beyan edilen kaldırılacak azami yük görünecek şekilde işaretlenir. Beyan edilen yükün üstünde bir ağırlığın kaldırılmasının söz konusu olduğu durumlarda kaldırma aracı kaldırılacak yükün miktarı esas alınarak yukarıda belirtilen kriterler çerçevesinde teste tabi tutulmadan kullanılamaz. (Beyan yükü; kaldırma aracında işveren tarafından beyan edilen kaldırılacak maksimum ağırlıktır.