Yüksek Gerilim Periyodik Kontrolü
KAPSAM
Bu talimat, yüksek gerilim tesisat ölçümleri periyodik kontrol ve muayene faaliyetlerini kapsar.
REFERANSLAR
• TS HD 60364-5-54 Binalarda Elektrik Tesisatı - Bölüm 5 - Elektrikli Cihazların Seçimi ve Montajı Kısım 54: Topraklama Düzenlemeleri ve Görüntü Koruyucu İletkenler
• Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği
• Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği
İLGİLİ EKİPMANLAR / CİHAZLAR
Elektriksel Test Cihazı, Multimetre, Termal Kamera, Sıvananda Marka Trafo Çevirme Oran Test Cihazı, TTR Cihazı olarak bilinen yani açılımı “Transformer Turn Ratio”
PERİYODİK KONTROL ve MUAYENE
Periyodik Kontrol ve Muayene Periyodu : Transformatör Kontrol ve Ölçümleri (trafo) en az yılda 1 kez gerçekleştirilir.
PERİYODİK KONTROL VE MUAYENE ÖNCESİ ALINACAK TEDBİRLER
Aşağıda belirtilen tedbirler alınır:
• Muayene personeli, İş Sağlığı ve Güvenliği Talimatı doğrultusunda faaliyetlerini gerçekleştirir.
• Muayene personeli, gerekli kişisel koruyucu ekipmanları (iş elbisesi, antistatatik ayakkabı, eldiven, baret, gözlük, emniyet kemeri vb.) kullanır.
• Muayeneye başlamadan önce, muayene yapılan alanı dış ortamdan izole etmek için, barikatlar/güvenlik bantları veya bu alana girişi engelleyecek düzenlemeler yapılır.
• Muayenelerin gerçekleştirilmesi öncesinde, muayeneye katılacak tüm kişilere ön bilgilendirmeler yapılır.
• Muayene öncesinde, kullanılacak tüm ekipmanlar/cihazlar kontrol edilir, doğru bir şekilde çalıştıklarının teyidi yapılır.
• Sadece yetkili personelin muayene alanına girişine izin verilir.
• Muayene personeline refakat edecek yetkili personel hazır bulundurulmalıdır.
ÖNEMLİ NOTLAR
Yukarıda belirtilen hazırlıkların muayene öncesinden yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde zaman ve işgücü kaybı söz konusu olacaktır. Zamanında yapılmayan hazırlıklardan dolayı muayene yapılmayıp başka bir güne ertelenecek olursa ilave olarak ücret talep edilecektir.
Periyodik Kontrol ve Muayene Faaliyetlerinin Gerçekleştirilmesi
Yalıtkanlık ve Önemi
1.1.1.Toprak ve Yalıtkanlık Direnci Ölçen Aletler Büyük yalıtkanlık dirençlerinin ölçülmesinde, pilli ohmmetreler kullanışlı değildir. Çünkü pilin emk’i çok küçük, yalıtkan dirençlerinin değeri ise çok büyük olduğundan aletten, yeteri derecede akım geçmez. Bunun için yalıtkanlık dirençlerinin ölçülmesinde üreteç olarak el manyetosu kullanılır. (Günümüzde bu tip megerler yerine manyetosuz dijital megerler de kullanılmaktadır.) Bunlar genel olarak 100, 250, 500, 625, 1000, 1250, 2500 ve 5000 Volt üreten doğru akım üreteçleridir. Yalıtkanlık deneyi, ne kadar yüksek gerilimle yapılırsa, alınacak güvenlik tertibatları da o kadar iyi olur. Yalıtkanlık direncini doğrudan doğruya ölçen ölçü aletlerine MEGER denir. Bunlar esas itibariyle özel tipte imal edilmiĢ portatif ohm metrelerdir.
1.1.1.1. Çeşitleri ve Yapıları Yüksek yalıtkanlık dirençlerinin direkt olarak ölçülmesinde çeşitli tip megerler kullanılmakla beraber, burada pratikte çok kullanılan iki tipinden bahsedilecektir.
• Mıknatıs göstergeli megerler
• Çapraz bobinli megerler
Bunların her iki tipinde de bilhassa generator (manyeto) kısmında ufak tefek değişiklik olmakla beraber, prensipler hep aynı; yalnız ölçü aletleri kısmı farklıdır. Bu generatörlerde manyeto kolunun çevrilmesi ile indüksiyon bobininde meydana gelen gerilimle, ölçü aleti kısmı ve ölçülecek direnç beslenir.
Megerlerin manyeto kolları elle çevrildiği gibi, motorla çevrilen tipleri de vardır.
1.2.Yalıtkanlık Direncinin Ölçülmesi
1.2.1. Yalıtkan Direnç Tanımı Elektrikle çalışan tüm cihazlar, akım kaynaklarından ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar, bunların birbirine olan irtibatlarını iletken teller yapar. Yalnız enerjinin, cihazlara iletimi sırasında bu iletken teller içinden geçen akım, bazı sebeplerden başka yollara sapar. İletken içinden geçen akımın başka yollara sapmaması, istediğimiz cihazlardan veya istenen yerlerden geçebilmesi için bu teller kullanma yerlerine göre yalıtılır. Örneğin kablolarda; plastik, lastik, kâğıt, bobinaj tellerinde pamuk veya vernik, havaî hatlarda; cam veya porselen izolatör gibi yalıtkanlar kullanılır. İşte yalıtkan maddelerin, elektrik akımına karşı gösterdikleri bu dirence “yalıtkanlık direnci” denir. Yalıtkanlık direncine yalıtım direnci veya izolasyon direnci de denmektedir.
1.2.2.Yalıtkanlık Direncinin Ölçülmesi (Megerler) Elektrik tesislerinde yalıtkanlık direnci meger ile ölçülür.